Wat te doen met ‘De Da Vinci Code’?

Gewoon een spannende thriller, geschiedkundig broddelwerk of een gevaarlijke aanval op het christelijk geloof? Ook binnen de katholieke Kerk roept ‘De Da Vinci Code’ uiteenlopende reacties op.

Nu medio mei de verfilming van de wereldwijde bestseller van Dan Brown in omloop gaat, buigen kerkleiders en communicatiedeskundigen zich over het beste antwoord op ‘De Da Vinci Code’. Tijdens een internationaal congres voor katholieke voorlichters in Rome kwam de nu al omstreden film op verschillende momenten ter sprake.

Het congres van 27 tot en met 29 april vond plaats aan de pontificale universiteit Santa Croce, een academische instelling van het Opus Dei. Het is juist deze kerkelijke instelling die het in de roman van Dan Brown stevig te verduren krijgt, door de prominente rol van een moorddadige monnik (sic) van het Opus Dei. Ook het Opus Dei zelf wordt geschilderd als een uiterst geheimzinnige en ‘enge’ club die geen enkel middel ongemoeid laat om te voorkomen dat het grootste ‘geheim’ van het christendom bekend wordt: Jezus Christus en Maria Magdalena hadden een liefdesrelatie. Van beiden zouden tot op de dag van vandaag nazaten rondlopen. 

Charmeoffensief

Alhoewel Dan Brown veel feitelijke onzin over het Opus Dei schrijft, kunnen de quasi-objectieve pretenties van de schrijver bij menig lezer tot een zeer negatief en misvormd beeld leiden. Toch heeft het Opus Dei, zo legden de communicatieverantwoordelijken uit, bewust niet gekozen voor juridische procedures of oproepen tot een boycot. “Dan zouden de media met twee regels vermelden dat wij boos zijn en is elke dialoog uitgesloten.”

Met een verzoek aan filmbedrijf Sony om expliciet te vermelden dat de film niet gebaseerd is op feiten en vooral actieve ‘openheid met een glimlach’ heeft het Opus Dei een charmeoffensief ingezet dat al veel vruchten afwierp. Zo bezocht een recordaantal bezoekers de Opus Dei websites en verschijnen in tal van media grote verhalen over het ‘echte’ Opus Dei. Binnen eigen gelederen is zelfs een heus lid ontdekt met dezelfde naam als romanmonnik Silas: een Nigeriaan die woont in New York en inmiddels het meest geïnterviewde Opus Dei-lid ooit is.

‘Kwaadsprekerij’

Waar het Opus Dei zichzelf met fluwelen handschoenen heeft bekleed, bepleitte aarts-bisschop Angelo Amato op hetzelfde congres een heel andere reactie. De secretaris van de Congregatie voor de Geloofsleer riep op tot een boycot van de film vanwege de “kwaadsprekerij, beledigingen en historische en theologische misvatting van Jezus, de Evangelies en de Kerk” in Dan Browns boek. Volgens Amato zijn christenen veel te lankmoedig wanneer het geloof wordt aangevallen, hetgeen hij mede weet aan “het volstrekte gebrek aan culturele bagage bij een groot aantal christelijke gelovigen”.

In een documentaire die op het communicatiecongres werd vertoond ging kardinaal Arinze, prefect van de Congregatie voor de Goddelijke Eredienst, nog een stap verder. Hij wees op de mogelijkheid om naar de rechter te stappen met een beroep op het beledigende karakter. Net als Amato meent Arinze dat christenen, ook vergeleken met andersgelovigen, te makkelijk over kwetsende uitingen heen stappen. “De christenen kunnen niet met de handen over elkaar blijven zitten en zeggen: wij moeten vergeven en vergeten”, sprak Arinze.

Jan-Willem Wits // rkkerk.nl